Kréyol ba yo manjé mé yo pa ka fè an tjou-patat ba'y

  Kon tout moun sav, sé gras a GEREC (Groupe d'Etudes et de Recherches en Espace Créole), ki défen Jean BERNABE mété doubout adan Linivèsité-nou an, si zot wè kréyol matjé pwan balan.

 Nou ka bien di : "kréyol matjé". Davwè sa lékol ek, pli ta, linivèsité ka apwann jenn moun, sé dabò-pou-yonn matjé, sé pa palé. Ni milion ek milion timanmay asou latè ki, malérezman, pa ni chans ay lékol davwè swa péyi-yo two pov swa paran-yo madjendjen, men sa pa ka opozé yo palé. Ou pa bizwen ay lékol pou apwann palé lang-ou !

 Tout moun atè Matinik ek Gwadloup poko bien konpwann sa. Ni dé sèten ka di'w kon sa : "Man za sa palé kréyol ! Man pa bizwen pon ti-boujwa, pies titjap, apwann mwen palé'y". Sa pou réponn sé moun-tala, sé : "Pèsonn pa janmen prétann aprann ou palé kréyol. Sa nou lé, sé montré'w matjé kréyol, bagay/biten ki toutafetman diféran." Kidonk Jean BERNABE ek létjip-li djoubaké pannan pasé 30 lanné pou sa vréyé kréyol matjé douvan ek sé kon sa lang-la érisi rantré linivèsité. Jòdi-jou, asou kanpis Chelchè (Matinik), ni an Lisans ek an Mastè "Etid Kréyol". BERNABE ek GEREC té goumen tou pou blijé gouvelman fwansé kréyé an CAPES ek, apré, an Agrégasion an kréyol, bagay ki fet jòdijou.

 Men, ki sa nou ka konstaté ?

 Ki anlo adan sé moun-lan ki bénéfisié travay 30 lanné-tala, ki trapé pos linivèsité, l'Espe, lisé, kolej oben lékol primè, ki vini ka anségné kréyol, sanfoutépamal di divini lang-lan. Sel bagay/biten ka antérésé yo sé trapé 40%-yo lè mwa-a bout ek genyen gwo bidim loto, konstwi bel kay ek pati an kwaziè chak lanné. Konmen liv sé moun-tala za pibliyé ? Pres ayen ! Es yo ka matjé kréyol adan jounal, asou sit-web ? Awa ! Sel bagay yo konnet sé matjé dé fraz é dimi asou tablo lékol-yo lè yo ka fè kou'w épi yo fini épi sa lè lè-a rivé. Ek sé kon sa tout kariè-yo ké woulé ! Yo ké pasé 40 lanné ka matjé 2 fraz é dimi ba zélev asou an tablo !!! 

 Lang kréyol pa bizwen sé initil-tala. Ki yo linivèsité ki yo l'ESPE ki yo lékol sigondè ek primè, sé menm bet menm pwel : an bann pwofitè ka viv anlè do lang kréyol ek ki bien sanfoutépamal si zot wè disparet pwan'w adan sé lanné-a ka vini a.

Media / Document
Image

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • Quel langage "les doublement déportés" devront-ils tenir lorsqu'en 2027 le RN arrivera à l'Elysée ?

    CURIEUSEMENT, C'EST CELUI ...

    abcx

    05/11/2025 - 12:51

    Curieusement, c'est celui qui mériterait d'être bloqué, par les propos orduriers qu'il tient, qui Lire la suite

  • Quel langage "les doublement déportés" devront-ils tenir lorsqu'en 2027 le RN arrivera à l'Elysée ?

    CONFOND PAS LES...

    Albè

    05/11/2025 - 09:30

    ...commentateurs des articles de Fondas et les responsables de ce site-web, mon gars ! Lire la suite

  • Quel langage "les doublement déportés" devront-ils tenir lorsqu'en 2027 le RN arrivera à l'Elysée ?

    cle usb ?

    abcx

    04/11/2025 - 20:23

    épi zafè laclé tala i ni an chantaj ka fèt asou Fondas Kréyol !

    Lire la suite
  • Quel langage "les doublement déportés" devront-ils tenir lorsqu'en 2027 le RN arrivera à l'Elysée ?

    HE, ZUUUT !

    Albè

    04/11/2025 - 12:40

    C'est vrai ! Je ne me souvenais plus d'avoir oublié une clé USB dans une salle de profs. Lire la suite

  • Quel langage "les doublement déportés" devront-ils tenir lorsqu'en 2027 le RN arrivera à l'Elysée ?

    Sé toi-même

    abcx

    04/11/2025 - 11:58

    A l'un ou aux deux : A quoi servent les pseudos s'il faut absolument savoir l'absolument crétin q Lire la suite