Atè lé Zantiy nou konpwann sé nou ki pli aliéné pa rapot a zafè koulè lapo, mé fok sav ki adan sé péyi l'Afrik-la sé menm bagay-la.
Abo (bien que/although), sé nou, Antiyè, ki pwan plis fè anba lestravay, lè ou ka fè tan gadé konpowtasion moun adan dives péyi afritjen, ou ka rimatjé ki sitiasion-an pa djè diféran di sa ka woulé Matinik ek Gwadloup : pli koulè lapo'w klè, pli moun ka ba'w respektasion. Gwo diférans-lan sé ki, atè lé Zantiy, poblenm-la ka vini di migannay (mélange/ rasial la, di zafè Bétjé anviolé Nègres esklav pannan siek épi siek kifè Milat, Chaben, Kapres kisasayésa... aparet aloski an Afrik, zafè koulè-a ka vini di yo menm, ant yo menm.
Ki manniè sa ?
Enben, atè l'Afrik, ni dives koulè nwè : ni sa ki nwè, ni sa ki neg-nwè ek ni sa ki neg blé. Avan lakolonizasion, pa té ni pies kalté diférans ant sé twa koulè lapo tala. Sé lè Blan fè tan débatjé, mété sé péyi afritjen an anba lopsion-yo (domination) ek fè moun kwè ki lè ou ni lapo blan ou sé an moun ki sipériè, ki poblenm-lan paret. Ni an dézienm tjak (problème/problem) tou : dé sèten Afritjen, soutou madanm, koumansé itilizé pwodui chimik pou klèsi oben blanchi lapo-yo, bagay ki pa ka ekzisté Matinik oben Gwadloup. Kidonk, lè an fanm afritjèn ni lapo klè, kisiswa natirelman kisiswa épi pwodui chimik, laplipa nonm simié sòti oben mayé épi yo.
Pliziè gouvelman ka goumen kont lavant sé pwodui-tala men sa red toubannman pou sa opozé yo antré lakay-yo. Kifè pawol ka monté-désann alé-pou-viré asou klèté lapo ki adan laradio ki asou latélé ki asou sé liannaj (réseau/network) sosial la kon nou pé wè adan vidéo-a ki anba artik-tala...
A défaut d'être assidu, je suis un lecteur régulier de ce site ainsi que de feu son prédécesseur. Lire la suite
...disait que, vu le manque de poisson Mquais mis sur le marché local, il suffirait d’importer ma Lire la suite
Cela fait déjà 17 ans qu'un supermarché béké vend des ignames plantées sous serre dans le Loiret. Lire la suite
Bientôt les Mquais ,tout fiers, importeront les avocats ,les bananes et peut-être les goyaves de Lire la suite
...après l’assassinat de George Floyd, l’invisibilisation de la place "Black lives matter", la ré Lire la suite