Kout fizi ka fè siwawa atè Matnik

Rubrique

   Ki sa ka woulé asou ti tet zépeng lan yo ka kriyé Matnik la dépi yonndé tan ? Ou sé di nou anni vini dekdek toubannman dépi zafè kovid-la chapé-tonbé anlè zékal-tet nou.

   Chak mwa ki pasé, an moun ka trapé lanmò'y davwè yo ba'y an kout fizi ! Ek vakabonnajri-tala pa ka woulé anni ki Fodfwans men toupatou. Tout koté atravè péyi-a. Ki Gran-Riviè ki Sent-Lis ki Lawviè-Salé kisasayésa... Asiparé sé an zafè règlèman kont ant trafitjè ladwog, men asiré-pa-pétet dwet ni plis bagay dèyè sa tou. Lè nou fè tan katjilé, nou ka dékouvè an bagay ki grav kité grav ka alé : dé sèten moun adopté an konpowtasion moudong toubannman. Pou an kout-zié antravè, pou an ti pawol, pou an ti rankont loto, pou nenpot ki bagay, yo pa ka pwan tan diskité, yo ka anni ralé fizi-yo déwò ek yo ka tiré konsidiré nou té ka viv adan tjek flim kowboy.

   Sitiasion-tala pa ka sanm sa ka djè terbolizé sé politsien-nou an. Yo tout la batjé adan an zafè éleksion ek yo ka plen tet-nou épi loto ki ni wo-parlè ek ki ka pasé adan tout lankongni péyi-a pou pwonmet nou bagay ki yo plis ki sav yo pé ké pé fè si janmen yo trapé pos dépité-a. Sa ka fet la sé jou-tala ka montré ki sistenm-lan éti nou ka viv adan'y lan rivé adan an chimen-koré. I bout, i pé pa fè an tjou-patat pou sa rabonni kondision éti maléré ka djoumbaté adan'y lan dépi omwens 50 lanné. 

   Oprimié-koumansman, sa té ka paret nou bel menm : nou té ké trapé menm dwa ek menm nivo rékolonmik ki moun an Fwans. Matinik té ké mofwazé adan an péyi ki dévlopé. Men, finaldikont-lan douvan zié-nou atjelman : an popilasion ki chiré, ki défwazé, ki pa sav ki chimen fok i batjé adan'y, an péyi ki trapé lakangrenn palakoz salopté klowdékòn-la ki Bétjé fè simen adan bitasion bannann. An jennes ka foutélikan andéwò davwè i simié viv an lot koté ki Matnik. Ek vakabon, malfentè, trafitjè ladwog asou an bò ek gwotjap ka détounen lajan alé-pou-viré asou an lot bò ka viv kò-yo sav yo sav ki ayen pé ké rivé yo.

   Yol-la yo ka kriyé Matnik la ped larel-li ! I ped lakat menm. Pli ta, pli tris... 

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • Et si un écrivain français, réfugié en Russie, écrivait que l'Alsace appartient à l'Allemagne ?

    "Sé Lalzas é la Lorenn" (bèlè post-1918)...

    Frédéric C.

    02/12/2025 - 15:41

    A part ces deux villes, il y a aussi "Illkirch-Graffenstaden", ce qui ne signifie pas "La quiche Lire la suite

  • Elie Domota : "La gestion de l'eau en Guadeloupe est de la Mafia organisée !"

    POI, votre 1er commentaire était...

    Frédéric C.

    02/12/2025 - 15:29

    ...intéressant, il invitait à la réflexion. Mais votre 2è : no comment !... Lire la suite

  • Elie Domota : "La gestion de l'eau en Guadeloupe est de la Mafia organisée !"

    Qq réponses rapides à propos d'interpellations approximatives.

    poi

    02/12/2025 - 14:17

    POI, JE VOIS CE QUE VOUS VOULEZ DIRE: 1) Je n'ai jamais écrit que les pays semblables à la Gpe ét Lire la suite

  • Elie Domota : "La gestion de l'eau en Guadeloupe est de la Mafia organisée !"

    Sans Objet

    Daniel

    02/12/2025 - 06:32

    Poukyi man enmen palé di lapè lendépandans ?
    Lire la suite

  • Elie Domota : "La gestion de l'eau en Guadeloupe est de la Mafia organisée !"

    Danniyèl byenbonjou!...

    Frédéric C.

    30/11/2025 - 21:34

    ..."Sa" ki ka "di-w" ni dé (2) moun ki pè lendépandans, dapré mwen ou mal tann, òben "Sa" ka mant Lire la suite