Ki manniè nou pé kité an vakabonnajri kon sa fet ?

Rubrique

   Sa vré ki Palestin sé an koté ki lwen lakay-nou, ki jik dèyè do Bondié di Matinik, men lè nou ka fè tan gadé sa ka fet laba-a, ki manniè nou pé rété bouch koud ? Ki manniè nou pa ka di ayen toubannman ?

    Silon sé Palestinien-an, za ni pasé 16.000 moun ki ped lavi-yo ek anpami yo, ni bon enpé fanm ek timanmay, men sa fok sav sé ki chif-tala pa ka kontabilizé kadav ki yo pa ritouvé. Poutji ? Sé davwè sé kadav-tala anba lo imeb-la ki larmé izrayélien an dépotjolé (détruire) a anba etséréra bonm. Silon an grangrek militè méritjen déklaré, vré chif-la ka bòdé 25.000 moun !

   Pep palestinien an ka pwan fè dépi 75 lanné kivédi dépi sé bidim-péyi (grande puissance) oksidantal la désidé kréyé Izrayel an 1948 ek ki sé Juif-la anni kouri dèyè popilasion ki té ka viv la dépi nanni-nannan. Yo vòlè kay-yo, tè-yo, ek yo blijé sé Palestinien rété adan pak-kochon ki yo ka kriyé "kan ba réfijié". Annou pa janmen bliyé ki sé l'Ewop ki kréyé rayisans kont Juif ! Sé pa Arab, sé pa Neg, sé pa Zendien, sé pa Chinwa. Dépi 2.000 lanné, sé Ewopéyen-an ka fè sé Juif-la wè bon lanmizè pis, silon yo, sé Juif ki tjwé Jézikri. Pa ni yon sel siek ki pasé san ki yo pa brilé Juif, fèmen yo adan kartié ki yo ka kriyé "ghetto", ek salopté-tala rivé rivé a chien-fè Itlè a ek sé nazi-a. 

   Si Juif kouri chaché an koté pou yo rété sé davwè (parce que) yo konpwann sa pa té posib ba yo kontinié viv atè l'Ewop. Men sa ki tris la sé ki yo ay kréyé an péyi ba kò-yo nan Palestin kivédi asou do sé Palestinien-an ek sé Ewopéyen té sitelman satisfet ki dépi lè-tala, dé 1948, yo pa janmen sispann ba Izrayel bon pal. Yo ba'y lajan, sipò ékonomik, zam kisasayésa...(etc...) ek sé sa ki ka pèmet sé Izrayélien-an fouté sé Palestinien-an bon fè dépi 75 lanné.

   Sa ka woulé sé jou-tala atè Gaza sé pa dot ki dépotjolaj (destruction) an pep. Larmé Izrayel ka dérayé koté-tala éti 2,2 milion Palestinen blijé viv, an koté ki 3 fwa pli piti ki téritwè Matinik. Ek gouvelman izrayélien-an ka opozé sé moun Gaza a ni ni an laéwopò ki an pò pou yo pé ni liannaj (relation) épi pies dot péyi. Sé ki sé Palestinien-an pa janmen sispann goumen pou yo sa viré-pwan péyi-yo ek sa pa lé di pies ki yo rayi Juif. Si sé té Neg oben Chinwa ki té kouri dèyè yo, yo té kay aji menm manniè-a, bagay ki toutafetman konprènab. 

   Abo (même si) nou, Matinitjé, nou pa ni Arab ni mizilman, nou pé ka kité an vakabonnajri kon sa fet. Nou pé pa pou dé kalté rézon : dabò-pou-yonn davwè Ewopéyen fini épi ras pep-la, sé Kalinago-a ki té popilasion-natif-natal (autochtone) Matinik ki, adan lan-yo, yo té ka kriyé Wanakaéra. Epi, apré sa, yo chayé etsétéra Neg l'Afrik pou sa djoubaké (travailler) ba yo kon djouk (esklav) asou bitasion kann ek kafé. Kivédi sa ka woulé atè Gaza a, nou za viv li.

   Sé pou sa nou pa andwa rété bouch koud !

Commentaires

Ou sav, moun Matinik ka viv an péyi-a épi an déwò péyi-a...

Frédéric C.

08/12/2023 - 20:52

... majorité-a ka di "Mwen pa ni pèsonn pa la, sa pa zafè mwen". Anplis di sa yo pa menm konnèt listwa Matinik dépi sé Arawak-la épi sé Karayib té la. Ki donk yo pé pa menm fè konparézon ant sa ki pasé Matinik épi sa ka pasé an Palestin-la (pa Gaza sèlman!!!). Délè mwen ni lenprésion nou sé an pèp krazé ! Mè mwen kay fè sa mwen pé a ti nivo mwen pour ridrésé sa. Pèsonn pé kay pé di mwen pa éséyé fè bagay.

Dépi Nègues ni bouète bisui yo !

Albè

09/12/2023 - 10:22

Sèl bagaille ka compté ba Nègues Matinik sé boudins yo. Dépi, i plein, yo sanfouté-pamal !

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • La République des Seychelles fête le...anniversaire de son indépendance

    EN EFFET...

    Albè

    01/07/2025 - 08:44

    ...pas un seul des citoyens de cette république lilliputienne n'a l'air d'être famélique ! Lire la suite

  • Le Forum économique Tunisie–Nigeria 2025 consacre une nouvelle alliance en Afrique

    Oui Albè je l’ai lu. Je rebondissais...

    Frédéric C.

    01/07/2025 - 08:16

    ...simplement dessus. Lire la suite

  • Le Forum économique Tunisie–Nigeria 2025 consacre une nouvelle alliance en Afrique

    AVEZ-VOIUS BIEN LU...

    Albè

    01/07/2025 - 06:17

    ...mon commentaire ? Lire la suite

  • Prêcheur : les agents municipaux en souffrance depuis...2008

    TANGO OU BIGUINE ?

    Albè

    01/07/2025 - 06:14

    Dommage que l'on ne sache pas quel genre de danse pratique notre grand "souverainiste" !

    Lire la suite
  • ETAT ET REPRODUCTION DE LA DEPENDANCE DES ANTILLES ET DE LA GUYANE : LA VIE CHERE, ALIBI CONTRE UN SYSTEME A BOUT DE SOUFFLE ?

    Demande d'éclaircissement à propos d'un mystère insoluble.

    bro

    30/06/2025 - 20:19

    Elisa Paulin peut-elle nous expliquer pourquoi dans un pays où règne apparemment "la vie chère" b Lire la suite