Kréyol ba yo manjé mé yo pa ka fè an tjou-patat ba'y

  Kon tout moun sav, sé gras a GEREC (Groupe d'Etudes et de Recherches en Espace Créole), ki défen Jean BERNABE mété doubout adan Linivèsité-nou an, si zot wè kréyol matjé pwan balan.

 Nou ka bien di : "kréyol matjé". Davwè sa lékol ek, pli ta, linivèsité ka apwann jenn moun, sé dabò-pou-yonn matjé, sé pa palé. Ni milion ek milion timanmay asou latè ki, malérezman, pa ni chans ay lékol davwè swa péyi-yo two pov swa paran-yo madjendjen, men sa pa ka opozé yo palé. Ou pa bizwen ay lékol pou apwann palé lang-ou !

 Tout moun atè Matinik ek Gwadloup poko bien konpwann sa. Ni dé sèten ka di'w kon sa : "Man za sa palé kréyol ! Man pa bizwen pon ti-boujwa, pies titjap, apwann mwen palé'y". Sa pou réponn sé moun-tala, sé : "Pèsonn pa janmen prétann aprann ou palé kréyol. Sa nou lé, sé montré'w matjé kréyol, bagay/biten ki toutafetman diféran." Kidonk Jean BERNABE ek létjip-li djoubaké pannan pasé 30 lanné pou sa vréyé kréyol matjé douvan ek sé kon sa lang-la érisi rantré linivèsité. Jòdi-jou, asou kanpis Chelchè (Matinik), ni an Lisans ek an Mastè "Etid Kréyol". BERNABE ek GEREC té goumen tou pou blijé gouvelman fwansé kréyé an CAPES ek, apré, an Agrégasion an kréyol, bagay ki fet jòdijou.

 Men, ki sa nou ka konstaté ?

 Ki anlo adan sé moun-lan ki bénéfisié travay 30 lanné-tala, ki trapé pos linivèsité, l'Espe, lisé, kolej oben lékol primè, ki vini ka anségné kréyol, sanfoutépamal di divini lang-lan. Sel bagay/biten ka antérésé yo sé trapé 40%-yo lè mwa-a bout ek genyen gwo bidim loto, konstwi bel kay ek pati an kwaziè chak lanné. Konmen liv sé moun-tala za pibliyé ? Pres ayen ! Es yo ka matjé kréyol adan jounal, asou sit-web ? Awa ! Sel bagay yo konnet sé matjé dé fraz é dimi asou tablo lékol-yo lè yo ka fè kou'w épi yo fini épi sa lè lè-a rivé. Ek sé kon sa tout kariè-yo ké woulé ! Yo ké pasé 40 lanné ka matjé 2 fraz é dimi ba zélev asou an tablo !!! 

 Lang kréyol pa bizwen sé initil-tala. Ki yo linivèsité ki yo l'ESPE ki yo lékol sigondè ek primè, sé menm bet menm pwel : an bann pwofitè ka viv anlè do lang kréyol ek ki bien sanfoutépamal si zot wè disparet pwan'w adan sé lanné-a ka vini a.

Media / Document
Image

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • La photo qui le trahit...

    JE RIGOLAIS...

    Albè

    15/05/2025 - 13:45

    Tik Tok met des trucs de 5mn au grand maximum et ne pourrait pas contenir un livre de 200 pages. Lire la suite

  • La photo qui le trahit...

    Je ne regarde guère Tik Tok...

    Frédéric C.

    15/05/2025 - 13:22

    ...très peu d’éléments sont "sourcés"... Lire la suite

  • Echorouk News : la chaîne suspendue pour “propos racistes” sur les migrants africains

    FOURBIS !

    Albè

    15/05/2025 - 12:57

    Fourbis ! Fourbis tes arguments, mec ! De toute façon, on les connait : le blanco-suprémacisme. Lire la suite

  • Echorouk News : la chaîne suspendue pour “propos racistes” sur les migrants africains

    T'en fais pas !!!

    ven

    15/05/2025 - 11:16

    Tu penses bien que je vais réagir à ça !!! Je fourbis mon commentaire...je les
    Lire la suite

  • Echorouk News : la chaîne suspendue pour “propos racistes” sur les migrants africains

    BIZARRE SILENCE-RADIO...

    Albè

    15/05/2025 - 10:54

    ...de celui qui multiplie les pseudos afin de polluer la rubrique "Commentaires" de FONDAS K. Lire la suite