Socrate 8 : Abomet/Agbomè, on résitasion nasyonnal

Hector Poullet

Zafè-kò a lésèz ka viv adan on romans nasyonnal, moun ka kwè yo sòti an kuis a Ranmsès, ka di lang kréyòl pa kréyòl mé on lang kémit yo kriyé Wousikàm, oben ankò lésèz ka kwè yo sé désandan a Négus Ras Tafari Makonnen, zafè-kò a sé moun-lasa ; kotésit a Abomey yo konnèt istwa a-yo asi bout a dwèt é guid-la ka rakonté-w li konsidiré sa té on litani i ka viv.

Sòti Cotonou, rivé Abomey an mitan péyi Bénin, sa pran nou aprochan 3 zè-d-tan asi on bèl granchimen, déparfwa on lotowout. Chimen-chimen nou pasé Allada ola Toussaint-Louverture fèt, é ola tini on bèl èstati a prèmyé Ayisyen i fè lawmé a Napoléwon bat-dèyè.

Nou pa té tini twòp tan, épi yo té ka wounèfté èstati-la kifè nou pa arèsté. Nou té présé ay vizité sé palé a tou sé gran wa Dahomé-la.

An ka di sé palé-la, davwa chak sé wa-la té ka fè ta-y koté ta papa-y, kifèwvwè vizit-la pwan nou pasé dé zè-d-tan. An pa kay bay tout dékatman a yochak, sa té ké on jan long épi non a-yo ja pa fasil pou di, kontèl yonn adan sé prèmyé-la Ganyxésou (1600-1620) jijé pou woutyenn-li. Kanmenmsa tini yonn nou pé pa pa konnèt sé yonn i fè tou sa i té pé pou baré van a sé kolonizatè fwansé la : Gbéhanzin, réken-la !

Nou té ja konnèt tibwen kijan, menmjan èvè Toussaint, yo fè-y kwè yo té kay menné kontré prézidan fwansé la épi yo anni chayé-y alé lajòl Fòdfwans, épi pou fin Blida an Algérie ola i mò.

Pou moun i pa konnèt istwa-lasa, pwan plis tan chèché konnèt-li, zòt ké dékouvè dotwa trétriz a sé kolonizatè-la. Pou bout, nou konpwann diférans i tini ant on pèp i ni on istwa é lésèz ka révé istwa a-yo. Mé sa sé onlòt istwa ankò !

Media / Document
Image

Connexion utilisateur

Dans la même rubrique

Commentaires récents

  • L’Enseignement martiniquais aux enseignants martiniquais ?

    POUR UNE SUPPRESSION RAPIDE DES 40%

    MAMDIARRA DIAWARA

    27/03/2024 - 19:00

    La suppression des 40% des enseignants non-martiniquais et martiniquais puis de tous les autres Lire la suite

  • Ces enfants qui ne sont pas morts sous les bombes...

    SANS VOIX

    Albè

    22/03/2024 - 08:15

    On ne peut rester que sans voix devant pareille vidéo. Lire la suite

  • L'incroyable Royaume-Uni ou le retour de bâton de l'Empire

    20 ANS

    Albè

    21/03/2024 - 08:33

    Cela fait plus de 20 ans que l'expression de "retour du bâton colonial" est utilisé par les analy Lire la suite

  • L'incroyable Royaume-Uni ou le retour de bâton de l'Empire

    Retour de bâton ?VOUS êTES SûR ?

    MAMDIARRA DIAWARA

    20/03/2024 - 11:25

    Je ne comprends pas l’utilisation de l’expression “retour de bâton” .C’est une tournure théorique Lire la suite

  • 5 bateaux de croisière d'un coup !

    LA VIDEO ACCOMPAGNANT CET ARTICLE

    Albè

    17/03/2024 - 09:42

    Même pour ceux qui ne comprennent pas l'anglais, la vidéo qui se trouve en bas de cet article est Lire la suite